Fiscaliteit is een state-of-the-art instrument om veel problemen in onze samenleving te bestrijden. Het worstelt echter nog steeds te veel om over te gaan tot milieuvriendelijker gedrag. Met name op het gebied van het isoleren van onze gebouwen zou de regering veel meer kunnen doen om de doelstellingen van de akkoorden van Parijs te bereiken. In het kader van de belastinghervorming die momenteel ter discussie staat, pleiten wij ervoor dat de fiscaliteit de massale renovatie van onze gebouwen met milieuvriendelijke materialen ondersteunt.
Minister van Financiën Vincent Van Peteghem presenteerde in maart 2023 een belastinghervormingsproject dat tot doel heeft “het belastingstelsel te moderniseren, te vereenvoudigen, eerlijker en neutraler te maken.” Het moet ook “bijdragen aan de toezeggingen van de regering, namelijk (i) het verhogen van de werkzaamheidsgraad, (ii) het ondersteunen van klimaatambities, (iii) het stimuleren van ondernemerschap, (iv) het stimuleren van investeringen, (v) het bestrijden van armoede en (vi) het ondersteunen van gezinnen.”
Wij zijn relatief kritisch over dit wetsvoorstel en zijn van mening dat het slechts ten dele tegemoetkomt aan de hierboven genoemde elementen. Ten opzichte van het Regeerakkoord en de eerste verfijning die de minister in juli 2022 heeft gepresenteerd, is de ambitie aanzienlijk teruggeschroefd. Gezien de economische en politieke situatie is het echter noodzakelijk om vooruitgang te boeken en elke hervorming die onze belastingen vereenvoudigt, eerlijker en groener maakt, moet worden ondersteund, ongeacht het
ambitieniveau.
VOOR EEN AMBITIEUZE GOLFRENOVATIE
De klimaatambities van Europa zijn herzien in het “Fit for 55”-pakket, met als doelstelling voor 2030 een vermindering van de uitstoot van broeikasgassen met 55 % ten opzichte van het niveau van 1990. Dit vertaalt zich in een gelijkwaardige ambitie op Belgisch niveau. Zo moet residentiële en tertiaire verwarming, die in 2021 goed is voor meer dan 20% van de totale Belgische broeikasgasemissies, ernaar streven om haar emissies tegen 2030 met bijna 50% te verminderen om het traject te respecteren volgens de BECalc-calculator ontwikkeld door Climact voor de FOD Leefmilieu. Het is daarom noodzakelijk om zichzelf de middelen te geven om zijn ambities te evenaren, en belastingen zijn in dit opzicht een bijzonder interessant wapen.
De renovatie van onze gebouwen, zowel privé als publiek, is zowel vanuit milieuoogpunt (vermindering van de energiebehoefte en dus broeikasgasemissies) als economisch (toename van de activiteit in de bouwsector) of sociaal (verlaging van de energierekening voor veel huishoudens) interessant. Daarom roepen we op om met de belastinghervorming de versnelling van de renovatie van gebouwen verder te ondersteunen door middel van twee maatregelen: een preferentieel btw-tarief voor renovatiewerkzaamheden en voor het gebruik van biogebaseerde, geogebaseerde en hergebruikte bouwmaterialen.
RENOVATIE OP DIT MOMENT
Op dit moment ligt het renovatiepercentage op jaarbasis rond de 1%. Als we de doelstelling van klimaatneutraliteit tegen 2050 willen halen, is het noodzakelijk om een renovatiegraad van 2,5% tot 3% te behalen (opnieuw volgens het BECalc-model). De noden zijn dan ook enorm in vergelijking met de huidige situatie. De economische context helpt particulieren niet om de grote golf van renovaties aan te vatten
die nodig zijn om de Belgische klimaatdoelstellingen te halen. Het belastinghervormingsproject van minister Van Peteghem zou de zaken niet helpen: de btwtarieven voor renovatie zouden, zoals veel preferentiële tarieven, stijgen van 6% naar 9%.
Volgens Embuild, zou dit leiden tot een verhoging van de factuur van € 3.000 naar € 4.500 voor de persoon die zijn woning volledig wil renoveren, evenals een daling van de activiteit met 4,5%!
DE RENOVATIE VAN MORGEN
ij zijn daarentegen van mening dat de fiscaliteit hen moet aanmoedigen om hun vermogen meer te renoveren, hetzij om ecologische, economische of sociale redenen. Voor individuen is een verhoging van 3% van hun eindafrekening niet triviaal, we zouden het risico lopen te eindigen met kleinere projecten, vertraagd of zelfs volledig verlaten! Het handhaven van een gunsttarief van 6% is dus een minimum voor de ontwikkeling van onze samenleving.
Het zou zelfs nodig zijn om verder te gaan en de versnelling van de renovatie van gebouwen aan te moedigen met een gunstiger tarief dan nu het geval is. Op basis van Embuild-gegevens zou een verlaging van het preferentiële btw-tarief van 6% naar 0% leiden tot een daling van de factuur van € 6.000 naar € 9.000 voor het individu, wat zou resulteren in een toename van de activiteit van 9%! Als de Europese regelgeving niet specifiek een btw-nultarief voor alle goederen en diensten toestaat, zou de regering een superpreferentieel tarief kunnen
invoeren, zoals Frankrijk dat een speciaal btw-tarief van 2,1% hanteert of Luxemburg met zijn superverlaagde tarief van 3%, vooral van toepassing op renovatiewerkzaamheden.
Bovendien verbruikt de productie en verwerking van materialen die direct of indirect verband houden met petrochemische of cementfabrieken veel energie en stoten ze in hoge intensiteit broeikasgassen uit. Dit draagt bij aan de wereldwijde klimaatverandering en aan wijdverspreide vervuiling, die de gezondheid schaadt, vaak aanhoudend. Biobased en geobased materialen, van natuurlijke oorsprong en weinig verwerkt, en materialen die het resultaat zijn van hergebruik, voldoen vooral aan de grote uitdagingen van rehabilitatie, reparatie en restauratie van bestaande woningen. Het is echter noodzakelijk om op hun prijzen in te spelen, met name via de btw-tarieven die op hen worden toegepast, om het gebruik ervan te veralgemenen. Door deze opkomende sectoren te helpen, zal hun ontwikkeling in de loop van de tijd mogelijk zijn, evenals het creëren van veel gekwalificeerde banen, aangepast aan deze deugdzame koolstofarme oplossingen. Het zou daarom contraproductief zijn om een hoog btw-tarief te handhaven op producten die de energietransitie bevorderen en een gezond, koolstofarm alternatief vormen voor vervuilende praktijken.
Wij pleiten er dan ook voor om, in het kader van de fiscale hervorming van minister Van Peteghem, een superpreferentieel btw-tarief toe te passen op verhuis- en installatiewerken (voornamelijk arbeid) in de renovatiesector ter ondersteuning van de dienstverlening bij deze renovaties (inzet van een architect, een ingenieur, …), alsook op de aankoop, verkoop en implementatie van biobased materialen, geobased en hergebruikt.
ONDERTEKENAARS
Canopea
Kaya, Belgische coalitie van ecopreneurs
Cluster Eco-constructie
